Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym

ISBN 978-83-213-9666-5

Okładka: miękka, Format: 17x24 cm, Stron: 536,  Ciężar: 0,89 kg, Rok wydania 2008 , dodruk cyfrowy 2021 r.

Reprint "Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym" bez zmian i poprawek. Pierwsze wydanie tej książki ukazało się w 1956 roku. Książka daje wnikliwy przegląd najważniejszych elementów i detali architektonicznych, jej genezy funkcjonalnej i konstrukcyjnej oraz rozwoju aż do czasów obecnych. Autor podaje w swej pracy zwięzłe, lecz charakterystyczne wiadomości dotyczące wielu mistrzów architektury oraz sposobów rozwiązywania różnych elementów w obiektach przez nich stworzonych. Książa zawiera ponad 1000 ilustracji elementów i detali w najciekawszych budowlach świata.

Ze wstępu
Jednym z głównych zadań budownictwa jest utworzenie zamkniętej przestrzeni zwanej budynkiem, w celu zabezpieczenia człowieka przed wpływami atmosferycznymi i ochrony przed napaścią. Bynek składający się z pionowych ścian, poziomego stropu i podłogi oraz nachylonego dachu stanowi bryłę, która może być, podobnie jak bryła geometryczna, bardzo prosta albo mniej lub więcej złożona przez zestawienie w jedną całość kilku brył. Najstarsze budynki Egiptu, Asyrii, Persji, Grecji i Rzymu, bez względu na przeznaczenie, były w bryle bardzo proste (świątynie, megarony, nawet cyrki jak Colosseum), rzadziej złożone (wschodnie pałace i świątynie tarasowe); natomiast budynki naszej ery są niejednokrotnie bardzo skomplikowane.

Bynek w kształcie surowej bryły, odpowiadający tylko technicznym i praktycznym wymaganiom, występował rzadko, gdyż nawet społeczeństwa żyjące na bardzo niskim poziomie kulturalnym starały się nadać mu wygląd odpowiadający wrodzonemu każdemu człowiekowi pragnieniu piękna. To wzbogacenie wyglądu budynku odbywało się w drodze przekształcania form konstrukcyjnych - temu budynkowi właściwych, a mających początek w użytkowej i technicznej celowości - w formy architektoniczno-zdobnicze przez akcentowanie ich wyrazu plastycznego. Ściana wykonana z jakiegokolwiek materiału: drewna, gliny, kamienia, stanowiąca podstawowy element konstrukcyjny budynku, przez odpowiednią obróbkę i sposób wykonania może być przekształcona w element plastycznie wzbogacony. Kolumny, powstałe z przekształcenia słupów, łączone są zgodnie z prawidłami statyki w kolumnady i arkadowania. Obok nich okna, drzwi, dachy, belwedery, parapety, balustrady, frontony, attyki, lukarny, kominy, schody, balkony, wykusze, loggie - na zewnątrz budowli, a sklepienia, stropy, witraże, wszelkiego rodzaju okładziny (tynkowe, kamienne, ceramiczne, mozaikowe, drewniane, tkane, skórzane i papierowe), posadzki, kominki, piece - wewnątrz budynku stanowią grupę elementów powstałą stopniowo w miarę rozwijania się kultury materialnej. Biorą one czynny ział zarówno w zewnętrznym kształtowaniu bryły budynku pod względem konstrukcyjnym i plastycznym, jak i w przyozdabianiu wnętrz. Elementy objęte tą grupą potocznie nazywamy detalem architektonicznym.

Detale architektoniczne nie powstały ani nagle, ani równocześnie, ani w jednym miejscu, ani też nie zostały wymyślone przez jednego człowieka. Jedne z nich wiążą się z najstarszymi cywilizacjami Azji i Afryki, inne z młodszymi Europy. To samo zadanie stworzenia zamkniętej przestrzeni stale się powtarzające - inne w zależności od miejsca, czasu, środowiska, ustroju społecznego i politycznego, tworzywa, warunków technicznych - było i jest rozwiązywane w różny sposób wzbogacając lzkość coraz to innymi osiągnięciami architektonicznymi. Proces powstawania detalu przez nadanie konstrukcji specjalnego, właściwego jej wyrazu, zależnego od spełnianej przez nią funkcji, jest powolny. Tylko czasem dzięki szczególnym uzdolnieniom twórczym wybitnych jednostek, forma konstrukcji osiąga stosunkowo szybko wysoki poziom architektonicznej doskonałości. Osiągnięcie to stanowi wzór do naśladowania, nie jest. jednak rozwiązaniem ostatecznym, kanonem, który by nie mógł ulegać dalszym przekształceniom w zależności od zmieniających się warunków.

Spis treści:
Wstęp

Rozdział I.  Ściany masywne
Materiał i faktura
Gzymsy
Ryzality
Lizeny i przypory

Rozdział II.  Ściany ażurowe
Słupy, filary, anty, pilastry
Kolumny
Piedestały
Porządki
Kolumnady i portyki

Rozdział III. Otwory w ścianach
Arkady
Portale
Okna

Rozdział IV.  Specjalne elementy plastyczne ścian
Balkony
Parapety i balustrady
Wykusze
Nisze
Loggie

Rozdział V.  Zwieńczenie budynku
Dachy
Frontony i szczyty
Attyki
Kominy
Lukarny
Belwedery

Rozdział VI. Sklepienia i stropy
Sklepienia
Stropy

Rozdział VII. Schody

Rozdział VIII. Okładziny i powłoki ścienne
Wyprawy
Majolika
Marmury
Mozaika szklana
Boazerie
Tkaniny
Obicia skórzane
Tapety

Rozdział IX. Posadzki

Rozdział X. Kominki i piece
Kominki
Piece

Rozdział XI. Zamknięcie otworów
Drzwi
Kraty
Witraże

Zakończenie

Bibliografia

Skorowidz ilustracji

Indeks fotografików