Śląskie obiekty typu motte

ISBN 978-83-63760-94-6

Oprawa miękka, Format 24x29,5 cm, Stron 610, 2017 r. 

Dzielnica śląska, obfitująca w relikty obiektów typu motte, pod względem zaawansowania badań zdecydowanie odstaje od terenów ościennych. Nadrzędnym zatem celem, jaki przyświecał przy pisaniu tej pracy, było przywrócenie im należnego miejsca w dziejach budownictwa warownego na Śląsku, a jednocześnie wprowadzenie wiedzy o nich do szerszego obiegu naukowego.

W sposób szczególny potraktowano zagadnienia funkcji, chronologii i fundacji dworów na kopcach. Kwerendą objęto wszelkie dostępne źródła. Przekazy pisane i zabytki archeologiczne traktowane były równorzędnie i wykorzystywane w sposób komplementarny. Omówiono stosowaną w średniowieczu nomenklaturę oraz kulturę materialną śląskich obiektów typu motte. Poddane analizie inwentarze zabytków ruchomych dostarczyły istotnych informacji na temat wyglądu siedzib pańskich, ich wyposażenia, a także zajęć codziennych ich mieszkańców. Na podstawie zebranych materiałów źródłowych i literatury przedmiotu podjęto także próbę wyjaśnienia fenomenu masowego pojawienia się na Śląsku w XIII wieku założeń obronno-rezydencjonalnych, wcześniej tu nieznanych.

Część narracyjna to 10 rozdziałów (dotyczących m.in. genezy, funkcji, chronologii, fundatorów, nomenklatury, kultury materialnej).

- katalog 433 obiektów z całego historycznego Śląska (a zatem Dolnego, Górnego, Czeskiego, ob. cz. Ziemi Lubuskiej)
- 401 ilustracji kolorowych i czarno-białych (plany, rysunki, zdjęcia współczesne i archiwalne)
- 61 tablic zabytków + wkładka z mapą lokalizacji obiektów

Spis treści:
Wprowadzenie

I. Zagadnienia wstępne
I.1. Zakres chronologiczny i terytorialny
I.2. Sprecyzowanie pojęć

II. Obiekty typu motte w Europie

III. Stan badań nad obiektami typu motte na Śląsku

IV. Źródła i materiały do badań śląskich obiektów typu motte
IV.1. Źródła archeologiczne
IV.2. Źródła pisane
IV.3. Źródła kartograficzne i ikonograficzne
IV.4. Skaning laserowy terenu (ALS, LiDAR)

V. Śląskie obiekty typu motte w nomenklaturze źródeł pisanych

VI. Klasyfikacja topograficzna i formalna

VII. Relikty śląskich obiektów typu motte w świetle wykopalisk
VII.1. Kopiec
VII.2. Fosy i wały
VII.3. Palisady, parkany, mury
VII.4. Zabudowa
VII.5. „Życie po życiu"

VIII. Kultura materialna
VIII.1. Okucia budowlane
VIII.2. Wyposażenie wnętrz
VIII.3. Zastawa stołowa i wyposażenie kuchni
VIII.4. Uprawa ziemi i hodowla
VIII.5. Obróbka drewna i metali
VIII.6. Rząd koński i oporządzenie jeździeckie
VIII.7. Uzbrojenie
VIII.8. Strój i biżuteria
VIII.9. Przedmioty związane z innymi aktywnościami

IX. Chronologia i fundatorzy
IX. 1. Fundacje książęce
IX.2. Fundacje biskupie
IX.3. Fundacje rycerskie
IX.4. Fundacje mieszczańskie
IX.5. Fundacje sołtysie
IX.6. Inne fundacje

X. Funkcje i geneza
X.1. Fundacje władców terytorialnych
X.2. Fundacje prywatne (rycerskie, mieszczańskie, sołtysie)
X.3. Geneza obiektów typu motte na Śląsku

Zakończenie

Katalog stanowisk

Tablice

Bibliografia

Streszczenie

Indeks imion i miejscowości