Energia słońca w kształtowaniu środowiska mieszkaniowego - ewolucja koncepcji na przestrzeni wieków

Oprawa: twarda, Format: 20x24 cm,, Stron: 251, 2014 r., bardzo liczne fotografie i rysunki, barwne i czarno-białe

Praca stanowi autorski, oryginalny wkład w badania nad energooszczędnymi, wykorzystującymi energię słońca rozwiązaniami architektoniczno-urbanistycznymi. Wprowadzanie tych rozwiązań jest obecnie istotnym elementem miejskości, decydującym o atrakcyjności współczesnego miasta, a przede wszystkim jego zabudowy mieszkaniowej. Służy kształtowaniu harmonijnych relacji: środowisko zbudowane - otoczenie naturalne, ze szczególnym uwzględnieniem związków architektury z miejscem i klimatem. 
Działania na rzecz wykorzystania energii słońca w architekturze podejmowane są w różnych skalach, obejmując w krajach europejskich całe dzielnice, osiedla, zespoły mieszkaniowe i pojedyncze budynki. Dotyczą zarówno nowej zabudowy jak i przekształcania istniejącej substancji w ramach jej sanacji a autorami koncepcji projektowych są najwybitniejsi twórcy. 

Istotny wkład do uzyskania pełnego obrazu i zrozumienia zasad projektowania współczesnej architektury, pozyskującej energię słońca , opartej na najnowszych rozwiązaniach technologicznych , wnosi wiedza o rozwoju tej idei na przestrzeni dziejów. Kształtowało ją wiele generacji a każda z nich, ucząc się na zastanych modelach rozwiązań, wnosiła swój własny wkład zgodnie z poziomem rozwoju kultury materialnej i duchowej. Znajomość historii tego nurtu w architekturze, w powiązaniu z wiedzą na temat nowych technologii i systemów słonecznych , służyć może poszerzeniu i wzbogaceniu pola aktywności współczesnych projektantów o nowe wartości. Zaprezentowanie jego genezy i ewolucji na przestrzeni wieków stanowi przedmiot niniejszej pracy. Obserwacja rozwoju koncepcji pozyskiwania energii słońca w rozwiązaniach architektoniczno-urbanistycznych ukazuje fenomen nawiązywania do tradycji i ciągłej jej kontynuacji na przestrzeni dziejów aż po współczesne projekty, które odnoszą się nadal do sprawdzonych, znanych od wieków doświadczeń poprzednich epok. Ponadczasowe przykłady architektury dowodzą wykorzystywania i włączania w koncepcję architektoniczną naturalnych walorów środowiska: m.in. wiatru, energii słońca, ukształtowania terenu, struktury zieleni, wody. Racjonalne i oszczędne gospodarowanie przestrzenią i środowiskiem zbudowanym ma bowiem swoje podłoże w znacznie poprzedzających „zieloną rewolucję”, odległych epokach. Przewijało się w długiej historii architektury i urbanistyki, charakteryzując doskonałe dzieła architektoniczne powstające w różnych okresach w wielu regionach świata, sięgając odległych czasów „architektury bez architektów”.

W ramach przeprowadzonych badań wyodrębniono dwie generacje architektury pozyskującej energię słońca. Wielowiekowy okres rozwoju pierwszej generacji, sięgający kultury starożytnej i obejmujący głównie pasywne zasady pozyskiwania energii słońca, przygotował podstawy do pojawienia się u progu ostatniej dekady ubiegłego stulecia drugiej generacji tej architektury, wpisującej się w koncepcję ekorozwoju i rozwoju zrównoważonego. Za bezpośrednie przygotowanie do uformowania się drugiej generacji uznać można okres projektów eksperymentalnych jaki miał miejsce od lat 60. po koniec lat 80. XX wieku, który przyniósł w Europie, ale przede wszystkim w USA, szereg innowacyjnych rozwiązań.Stanowią one do dzisiaj wzorce dla współczesnych rozwiązań.

W ramach materiału dotyczącego drugiej generacji zaprezentowano w pracy związki współczesnych koncepcji architektonicznych z doświadczeniami poprzednich epok , ich zamocowanie w tradycji włączania środowiska zbudowanego w otoczenie przyrody, przede wszystkim na zasadzie poszukiwania relacji z klimatem poprzez naturalne pozyskiwanie, magazynowanie i kontrolowanie przepływu energii w budynku. Ukazano też wpływ odniesienia się do klimatu i energii słońca na kształtowanie struktury urbanistycznej współczesnego miasta, struktury budynku a zwłaszcza jego zewnętrznych powłok oraz estetykę. Włączenie energii słońca tworzy unikalną jakość każdego stylu architektonicznego a omawianą architekturę cechowały i nadal cechują wielkie walory estetyczne. Logikę i piękno tradycyjnych rozwiązań a także szczególne zalety architektury słonecznej opartej na zasadach pasywnych potwierdzają zarówno przykłady historyczne jak i nawiązujące do nich realizacje współczesne zaprezentowane w niniejszej pracy. Architektura ta wpisuje się obecnie w poszukiwanie modeli kształtowania zrównoważonej architektury i miejskiej przestrzeni tworzących przyjazne środowisko życia zarówno dla mieszkańców jak i otoczenia przyrody. Zakorzeniona w wielowiekowej tradycji wyznacza jednocześnie kierunki rozwoju dla architektury przyszłości. (streszczenie)

Spis treści:
1. Wstęp
2. Pierwsza generacja architektury słonecznej - okres od starożytności do końca wieku XIX
2.1. Architektura słoneczna w kulturze europejskiej
2.1.1. Starożytna Grecja i Rzym
2.1.2. Rozwój koncepcji ogrodów zimowych
2.1.2.1. Wykorzystanie energii słońca w obiektach oranżerii
2.1.2.2. Ogrody zimowe zintegrowane z przestrzenią domu
2.1.2.3. Wykorzystanie energii słońca w obiektach cieplarni szklarni i palmiarni
2.1.3. Ideee zdrowej, otwartej na słońce zabudowy mieszkaniowej (XIX wiek)
2.2. Architektura słoneczna w kulturze amerykańskiej
2.3. Rozój słonecznych systemów aktywnych
2.4. Ewolucja koncepcji wykorzystania energii słońca w architekturze od starozytności po koniec XIX wieku jako podłoże dla rozwiązań w wieku XX
3. Pierwsza fala architektury słonecznej w wieku XX jako kontynuacja rozwiązań w ramach pierwszej generacji
3.1. Pierwsza fala architektury słonecznej w wieku XX - doświadczenia zachodnioeuropejskiej
3.1.1. Podłoże rozwoju dialogu srodowisko mieszkaniowe - przyroda u progu XX wieku
3.1.2. Rozwój koncepcji zabudowy mieszkaniowej zorientowanej na słońce w nurcie modernizmu i w nurcie organicznym
3.2. Pierwsza fala architektury słonecznej - doświadczenia amerykanskie (USA)
3.2.1. Architektura słoneczna pasywna - rozwój technologii
3.2.2. Architektura słoneczna pasywna łączona z systemami aktywnymi
3.3. Modernizm, idee organiczne i budownictwo tradycyjne jako podłoże do rozwoju rozwiązań drugiej generacji
4. Druga fala architektury słonecznej w wieku XX - okres eksperymentalny jako kontynuacja rozwiązań pierwszej generacji (lata 1970-1990)
4.1. Doświadczenia zachodnioeuropejskie
4.1.1. Doskonalenie zasad dopasowywania architektury do klimatu i otoczenia w rozwiązaniach pasywnych
4.1.2. Poszukiwanie rozwiązań łączących systemy pasywne i aktywne
4.2. Doświadczenia amerykanskie
4.2.1. Rozwiązania bioklimatyczne z pasywnymi systemami słonecznymi
4.2.2. Systemy pasywne - charakterystyka rozwiązań
4.2.3. Rozwiązania łączące systemy pasywne i aktywne
4.3. Wkład okresu eksperymentalnego w rozwój architektury słonecznej
5. Druga generacja architektury słonecznej
5.1. Trzecia fala architektury słonecznej w wieku XX - charakterystyka
5.1.1. Przegląd działań na przykładzie wybranych miast europejskich
5.1.2. Współczesne realizacje - zbiór przykładów
5.2. Estetyka rozwiązań architektonicznych na tle ewolucji technologii
5.2.1. Dostosowanie formy architektonicznej do pozyskiwania energii słońca w ramach pierwszej generacji
5.2.2. Estetyka rozwiązań drugiej generacji jako kontunuacja doświadczeń poprzednich epok
5.3. Tendencje w kształtowaniu zabudowy mieszkaniowej na tle współczesnych technologii
5.3.1. Technologie pozyskiwania energii słońca - kierunki rozwoju
5.3.2. Koncepcja rozwoju architektury pozyskującej energię słońca oparta na wzorach przyrody
6. Podsumowanie i wnioski
6.1. Pierwsza generacja - wnioski
6.2. Druga generacja - wnioski
Literatura - wybrane pozycje
Streszczenia