Portale trzynastowiecznej architektury na Śląsku

ISBN 978-83-7493-361-2

Oprawa: twarda, Format: 21x30 cm, Stron: 500, 2009 rok, bardzo liczne fotografie i rysunki barwne i czarno-białe

Pracę nad trzynastowiecznymi portalami na Śląsku rozpoczął Tadeusz Kozaczewski, a ukończyła Hanna Kozaczewska-Golasz - historycy architektury, profesorowie Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej. W swojej działalności naukowej poświęcili się pracom badawczym nad architekturą i urbanistyką średniowieczną na Śląsku, w okresie panowania dynastii Piastów śląskich.

Portale - dekoracyjne obramienia otworów wejściowych - występowały w kościołach, budowlach użyteczności publicznej oraz w obiektach mieszkalnych. W średniowieczu najbardziej okazałe portale umieszczono w budowlach sakralnych - były one symbolem Bramy do Raju.

Autorzy książki zgromadzili wszystkie występujące na Śląsku portale trzynastowieczne, które zachowały się w miastach w 27 kościołach i 4 domach mieszkalnych, a we wsiach w 104 kościołach. Dokumentacja fotograficzna i pomiarowa umożliwia przeprowadzenie analiz kompozycji całości i poszczególnych elementów architektonicznych i rzeźbiarskich, ich wzajemnych proporcji oraz uwarunkowań geometrycznych, a w efekcie pozwoliła na przedstawienie ewolucji portali w okresie jednego wieku.

Spis treści:
Wstęp
Portal jako istotny element elewacji
Usytuowanie portali
Kompozycje elewacji z portalem
Stosowane materiały budowlane
Typologia portali
Portale węgarowe
Portale uskokowe bez kolumienek
Portale uskokowe z kolumienkami, bez profilowania ościeży
Portale uskokowe profilowania z kolumienkami
Portale pochodzące z 2 ćw. XIII w.
Portale uskokowe profilowania z kolumienkami powstałe około połowy XIII w.
Portale uskokowe profilowania z kolumienkami powstałe w 3 ćw. XIII w.
Portale uskokowe profilowania z kolumienkami powstałe w 4 ćw. XIII w.
Portale rozczłonkowane, profilowane bez uskoków
Portale rozczłonkowane z 2-3 ćw. XIII w.
Portale rozczłonkowane z 4 ćw. XIII w.
Archiwolta i tympanon
Portale z trójliściem
Trójliść w różnych typach portali
Geometryczny kształt łęku trójlistnego
Datowanie
Detale architektoniczne i rzeźbiarskie portali
Gzymsy i głowice ościeży portali
Gzymsy
Głowice kielichowo-blokowe i inne głowice z ornamentami
Głowice kielichowe
Głowice talerzowe
Bazy
Inne elementy dekoracji
Połączenia profili prostokątnych, wklęsłych i wypukłych
Rzeźby figuralne i maski
Guzy i rozetki
Baldachimy
Zasady geometryczne kształtowania portali
Zasady kształtowania przekroju poziomego ościeży
Kształtowanie elewacji portali
Ewolucja ukształtowania portalu w XIII w.
Bibliografia
Rozmieszczenie portali
Katalog portali
Wykaz skrótów do Katalogu portali
Kościoły w miastach
Domy mieszkalne
Kościoły wiejskie
Kościoły wiejskie na Łużycach
Zestawienia portali
Spis obiektów
Summary
Zusammenfassung