Ochrona budownictwa drewnianego. Małopolskie realizacje skansenowskie w końcu XIX i w XX wieku

  • 45,00 zł

Oprawa: miękka, Format: 17x24 cm, Stron: 332, 2012 r., czarno-białe i kolorowe ilustracje

 
Niniejsza praca porusza szereg zagadnień związanych z problematyką ochrony architektury i budownictwa drewnianego oraz ziału w procesie praktycznej realizacji zadań ochronnych konserwatorów zabytków i muzealników-etnografów. Ma ona w znacznej mierze charakter historyczny. W rozdziale pierwszym omawiane są zagadnienia związane z narodzinami zainteresowań polską architekturą drewnianą i budownictwem lowym w XIX wieku oraz problemy dotyczące tworzenia się prawnych podstaw jej ochrony. Punktem wyjścia jest w nim kształtowanie się pojęcia zabytku architektury i budownictwa drewnianego i wprowadzenia go w krąg zainteresowań konserwatorskich.

Omawiane są tu pierwsze akcje inwentaryzatorskie prowadzone na ziemiach polskich, a także rola i wpływ wystaw etnograficznych przełomu XIX i XX wieku na tworzenie się pierwszych placówek typu skansenowskiego. W rozdziale drugim poruszono problematykę organizacji służb konserwatorskich w okresie międzywojennym i kształtowania się nowoczesnych koncepcji ochrony zabytków oraz zagadnienie roli placówek naukowych i muzealnych w dziedzinie ochrony zasobów architektury i budownictwa lowego. Przywołano w tym miejscu powstałe w dwziestoleciu 1918-1939 koncepcje budowy ogólnopolskich parków etnograficznych (Kraków, Warszawa, Wilno) jako jednej z postulowanych w tym czasie form ochrony regionalnego budownictwa lowego.
 
Spis treści:

WPROWADZENIE
ROZDZIAŁ I
Narodziny zainteresowań polską architekturą drewnianą i budownictwem lowym oraz pierwsze próby ich prawnej ochrony

  • Geneza zainteresowań zabytkami przeszłości na ziemiach polskich. Pierwsze akcje inwentaryzatorskie zabytków architektury i budownictwa w XIX i początkach XX wieku w Małopolsce
  • Kształtowanie się pojęcia zabytku architektury i budownictwa lowego oraz pierwsze próby jego prawnej ochrony.
  • Pierwsze placówki typu skansenowskiego w początkach XX wieku
  • Podsumowanie

ROZDZIAŁ II
Organizacja służb konserwatorskich w Polsce odrodzonej (1918-1939) oraz rozwój prawnych i muzealnych form ochrony zabytków architektury i budownictwa drewnianego

  • Powstanie krajowych służb konserwatorskich. Program działań inwentaryzacyjnych i konserwatorskich w okresie odbudowy kraju ze zniszczeń wojennych
  • Rodzima architektura drewniana jako przedmiot zainteresowań architektonicznych i artystycznych
  • Miejsce architektury drewnianej w międzywojennej myśli konserwatorskiej i praktycznych działaniach na polu restauracji i konserwacji zabytków
  • Rola placówek naukowych, muzealnych i organizacji społecznych w kształtowaniu ochrony zasobów architektury i budownictwa drewnianego
  • Relacje pomiędzy muzealnictwem a konserwatorstwem w okresie międzywojennym
  • Koncepcje budowy muzeów pod otwartym niebem w okresie międzywojennym jako postulowana forma ochrony zabytkowego budownictwa drewnianego
  • Podsumowanie

ROZDZIAŁ III
Skansen krakowski. Miedzy ideą a realizacją

  • Powstanie Muzeum Etnograficznego w Krakowie i jego znaczenie na polu badań i prac związanych z ochroną lowego budownictwa drewnianego
  • Inicjatywa budowy osiedla muzealnego na Woli Justowskiej w Krakowie jako jedna z nowatorskich koncepcji prezentacji budownictwa lowego w Polsce w okresie międzywojennym
  • Powojenne próby realizacji skansenu budownictwa lowego na Woli Justowskiej w Krakowie
  • Podsumowanie

ROZDZIAŁ IV
Ochrona zabytków budownictwa drewnianego w okresie po II wojnie światowej. Rozwój muzealnictwa skansenowskiego i powstanie sieci muzeów skansenowskich w Polsce

  • Straty wojenne w zasobie zabytkowym Polski. Reforma rolna 1944 roku i jej następstwa dla ochrony zabytków polskiej wsi
  • Organizacja służb konserwatorskich w Polsce Lowej. Doktryny i programy konserwatorskie odbudowy zabytków w pierwszych latach po wojnie
  • Ochrona zabytków budownictwa drewnianego w okresie powojennym. Rozwój muzealnictwa skansenowskiego. Projekt Centralnego Parku Etnograficznego w Warszawie
  • Nowe ramy organizacyjne i prawne muzealnictwa skansenowskiego w latach 60.
  • Projekt i realizacja sieci muzeów skansenowskich w Polsce.
  • Podsumowanie

ROZDZIAŁ V
Koncepcje organizacji sieci parków etnograficznych w województwie krakowskim w okresie powojennym

  • Organizacja służb konserwatorskich województwa i podjęcie działań na rzecz ratowania zabytkowych obiektów budownictwa drewnianego
  • Założenia programowe i realizacja wielostopniowej sieci parków etnograficznych województwa krakowskiego
  • Idea „muzeum przestrzennego" jako nowatorska forma ochrony zabytków drewnianego budownictwa lowego, realizowana przy współpracy służb konserwatorskich i muzealnych
  • Udział Muzeum Etnograficznego w pracach związanych z budową skansenu lowego budownictwa przemysłowego w Nowej Hucie. Inicjatywy lokalne budowy placówek skansenowskich w Małopolsce w latach 1975-2005

ZAKOŃCZENIE
Bibliografia
Wykaz skrótów
Indeks miejsc
Indeks nazwisk
Załączniki
Spis ilustracji