Ochrona wartości kulturowych miast a urbanistyka

ISBN 978-83-7814-613-1

Oprawa: miękka, Format: A4, Stron: 211, 2017 r., liczne grafiki i zdjęcia

Rozprawa poświęcona problemom ochrony miast w przeszłości i obecnie. Przedstawiono w niej początki kształtowania się koncepcji zabytku i teorii konserwatorskiej, związane z przebudową stolic europejskich i ich techniczną modernizację na przełomie XIX i XX wieku. Przywołano osiągnięcie polskiej szkoły konserwacji w zakresie ochrony miast, jakim były stia historyczno-urbanistyczne.

Doświadczenia ochrony zespołów staromiejskich podsumowane zostały propozycją uspołecznionego modelu ochrony historycznej struktury miasta w planowaniu urbanistycznym. Podkreślono znaczenie dziedzictwa, ze względu na jego wpływ na możliwości rozwoju ekonomicznego miasta oraz na uzyskiwanie przestrzeni publicznych o wysokiej jakości, dla zachowania indywidualizmu przestrzeni miejskiej, w której centrum znajduje się człowiek i jego potrzeby.

Spis treści:  

WPROWADZENIE 
Miasto, zabytki i konserwacja, Cel rozprawy, Zakres rozprawy
 

Część I - W POSZUKIWANIU ZASAD OCHRONY DAWNYCH MIAST

1. U ŹRÓDEŁ KONSERWACJI URBANISTYCZNEJ 
1.1. Od obserwacji miasta do analizy przestrzeni 
1.2. Ku idei piękna 
1.3. Artis sola domina necessitas 
1.4. Piękno miasta w służbie społecznej 
1.5. Kreacja przestrzeni miasta 
1.6. Ochrona i rozwój 
1.7. Recepcja dzieła Sittego 
1.8. Historia budowy miast - pierwsze syntezy 
1.9. Archeologia w służbie badań miasta 
1.10. Znaczenie dzieła Sittego 
1.11. Stia dla miast i konieczność przekształceń 
1.12. Przestrzeń pod okiem opinii publicznej 
Przypisy 

2. W STRONĘ TEORII KONSERWACJI ZABYTKÓW I OCHRONY DAWNYCH MIAST 
2.1. Środowisko Wiednia: Camillo Sitte, Alois Riegl i Max Dvorak, Sitte i Riegl// Riegl i Dvorak
2.2. Zasady ochrony zabytków w pracach wielkich konserwatorów przełomu XIX i XX wieku 
Aloisa Riegla "Nowoczesny kult zabytków. Jego istota i powstanie (1903 r.)" oraz "Nowe prądy w dziedzinie opieki nad zabytkami" (1905 r.) // Maxa Dvoraka Katechizm opieki nad zabytkami (1916 r.)
Przypisy  

3. POCZĄTKI OCHRONY MIAST W POLSCE 
3.1. Ośrodek krakowski  Stanisława Tomkowicza Piękność miast i jej ochrona (1909 r.)  Stanisława Tomkowicza Szpecenie Kraju (1909 r.)
3.2. Ośrodek lwowski. Romana Felińskiego Budowa miast (1916 r.) Ignacego Drexlera Odbudowanie wsi i miast na ziemi naszej (1916 r.)
3.3. Ośrodek warszawski . Szkicowy plan regulacyjny Warszawy warszawskiego Koła Architektów (1916 r.) // Profesora Tadeusza Tołwińskiego, (1887-1951) Katedra Urbanistyki // Profesora Oskara Sosnowskiego (1880-1939) Zakład Architektury Polskiej
Przypisy  

4. NOWA URBANISTYKA I JEJ STOSUNEK DO DZIEDZICTWA HISTORII
4.1. Drogi doskonalenia warsztatu urbanisty 
4.2. Doświadczenia planistyczne Warszawy 
4.3. Środowisko Warszawy - urbaniści i konserwatorzy w ochronie dziedzictwa miast. Okólnik "O ochronie charakteru miast starych i dzielnic staromiejskich" (1936 r.) // Stia wstępne do planu zabudowania miasta. Przykład Równego (1935 r.)
Przypisy 

CZĘSĆ II - KU METODYCE OCHRONY  

5. OCHRONA MIAST HISTORYCZNYCH PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ 
5.1. Okres kontynuacji i arbitralnych decyzji planistycznych 
5.2. Stia historyczno-urbanistyczne 
5.3. Elaborat Wytyczne konserwatorskie do planów - w stronę metodyki ochrony miast 
5.4. Rewaloryzacja a uspołecznienie procesu planowania 
Przypisy 

6. JĘZYK PRZESTRZENI A TOŻSAMOŚĆ KULTUROWA MIASTA 
6.1. Historia budowy miast - "czytanie miasta" 
6.2. O języku przestrzeni
6.3. Język przestrzeni i mieszkańcy 
6.4. Historia budowy miast i jej badacz 
6.5. Miasto - od dzieła sztuki i dokumentu historii do systemu informacji o wartościach
6.6. Lekcja starożytności 
6.7. "Znaki ziemi" i terytorium 
6.8. "Bliskie" średniowiecze
6.9. Dziedzictwo miast i problem nieprzystosowania dawnych struktur 
6.10. "Miasto idealne". Modele i wielkie kryzysy 
Przypisy

7. SPOŁECZNE WARTOŚCIOWANIE PRZESTRZENI MIAST HISTORYCZNYCH 
7.1. Nauki społeczne w badaniach miast
7.2. Wartości i rynek 
7.3. Kapitał społeczny w ochronie miast - wzmacnianie "światła obywateli" 
7.4. Wartości przechowywane i miejsca wyróżnione - wzmacnianie "miejsc i lokalności" 
7.5. Oceny społeczne i hierarchia wartości - znaczenie metodologiczne 
7.6. Działania edukacyjne w procesie ochrony miast 
7.7. Interpretacja dziedzictwa miast 
Przypisy   

8. OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO MIAST A KONCEPCJA URBANISTYKI ZRÓWNOWAŻONEJ
8.1. Trzy Karty Ateńskie. Karta Ateńska Ochrony Zabytków z roku 1931 // Karta Ateńska Urbanistyki C.I.A.M. z roku 1933// Nowa Karta Ateńska Urbanistyki z roku 1998
8.2. Ochrona środowiska kulturowego miast a plany miejscowe - wspólne cele i wyzwania 
8.3. Przestrzeń miasta i wolny rynek - lekcja historii 
8.4. Współczesne zagrożenia tożsamości przestrzeni miasta - o mieście i enklawach strzeżonych
8.5. Plan urbanistyczny - jaki i czyj 
8.6. Na zakończenie 
Przypisy 

Bibliografia 
Spis ilustracji 
Summary