Własność zabytku a dyskrecjonalna władza konserwatorska

ISBN 978-83-7865-711-8

Oprawa: Miękka, Format: B5, Stron: 388, 2018 r.

Autorka podejmuje problematykę o charakterze teoretycznoprawnym instytucji prawa publicznego, w tym m.in. w zakresie szeroko rozumianego prawa administracyjnego w zderzeniu z aspektami o charakterze cywilno-prawnym. Doniosłe z perspektywy doktrynalnej jest to, że rozważania nie koncentrują się wyłącznie na szczegółowej charakterystyce rozwiązań prawnopozytywnych, ale zostały problemowo osadzone w obrębie prawa konstytucyjnego, części ogólnej prawa administracyjnego, formalnego prawa administracyjnego, a także - w odpowiednim zakresie - w ramach materialnego prawa administracyjnego, prawa unijnego i międzynarodowego oraz cywilnego i karnego. (...) 

Już w tytule Autorka artykułuje uwarunkowania władztwa dyskrecjonalnego organów administracji publicznej wykonujących zadania i kompetencje w zakresie konserwatorstwa na podmiotowo umiejscowione prawo własności zabytku. We współczesnej polskiej doktrynie prawa ochrony dziedzictwa kulturowego problem ten z uwagi na kontekst władztwa dyskrecjonalnego nie został ujęty tak szeroko, jak ma to miejsce w niniejszej pracy.

Spis treści:

Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Rozdział 1. Zabytek jako dobro wspólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

1.1. Założenia wstępne – istota ochrony

dziedzictwa naturalnego i dziedzictwa kultury . . . . . . . . . . . . . . . 18

1.2. Wartość zabytków jako cecha konstytutywna . . . . . . . . . . . . . . . . 24

1.3. Dobro kultury a zabytek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

1.4. Dobro wspólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

Rozdział 2. Ochrona zabytków

w świetle sporu liberalizmu z komunitaryzmem . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

2.1. Jednostka a wspólnota – liberalizm versus komunitaryzm . . . . . . . . . . 78

2.2. Ochrona zabytków i opieka nad zabytkami . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

2.3. Prawo własności zabytku i istota ingerencji

w spektrum uprawnień właścicielskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

Rozdział 3. Formy ochrony zabytków i ich wpływ

na prawa i wolności dysponenta zabytku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

3.1. Wpis zabytku do rejestru zabytków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

3.2. Wpis na Listę Skarbów Dziedzictwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166

3.3. Uznanie zabytku za pomnik historii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171

3.4. Utworzenie parku kulturowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176

3.5. Ustalenie ochrony w miejscowym planie zagospodarowania

przestrzennego oraz w decyzjach lokalizacyjnych . . . . . . . . . . . . . . 183

3.6. Krajowy rejestr utraconych dóbr kultury oraz krajowy wykaz zabytków

skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem . . . . . . 198

3.7. Ewidencja zabytków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202

Spis treści

6 Spis treści

3.8. Udostępnienie zabytku w celu przeprowadzenia badań . . . . . . . . . . 207

3.9. Obowiązki związane z odkryciem przedmiotu, co do którego

istnieje przypuszczenie, że jest on zabytkiem oraz obowiązki

znalazcy przedmiotu mającego cechy zabytku archeologicznego . . . . . 209

3.10. Nadzór konserwatorski oraz środki nadzoru . . . . . . . . . . . . . . . . 214

3.11. Regulacje związane z wywozem zabytków za granicę . . . . . . . . . . . 232

3.12. Przepisy typizujące przestępstwa oraz wykroczenia

przeciwko zabytkom jako formy ochrony zabytków . . . . . . . . . . . . 240

3.13. Administracyjne kary pieniężne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248

3.14. Ochrona zabytków na zasadach ogólnych kodeksu cywilnego

i ograniczenie zasady swobody umów wyrażonej w art. 353¹ k.c.,

jeżeli przedmiotem umowy jest zabytek wpisany do rejestru . . . . . . . 252

3.15. Zabytek jako przedmiot egzekucji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255

3.16. Dotacje celowe na prace

prowadzone przy zabytkach oraz ulgi podatkowe . . . . . . . . . . . . . 259

Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267

Rozdział 4. Zakres dyskrecjonalnej władzy konserwatorskiej . . . . . . . . . . 269

4.1. Formalne i materialne podstawy decyzji konserwatora zabytków . . . . . . 272

4.2. Dyskrecjonalność – niedookreślony zakres luzu decyzyjnego

i kwestia uznania administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278

4.3. Teoria konserwatorska jako materialnoprawna podstawa

decyzji administracyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293

4.4. W poszukiwaniu jednolitości decyzji administracyjnych . . . . . . . . . . 328

Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346

Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351

Źródła prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359

Prawo krajowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359

Prawo europejskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363

Prawo międzynarodowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363

Dokumenty doktrynalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364

Orzecznictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371